В усадьбе Ивановских в Головичполье завершился ремонт
Завяршыўся рамонт адной з самых стыльных архітэктурных забудоў пачатку ХХ стагоддзя – сядзібы Іваноўскіх ў вёсцы Галавічполле. Сёння гэта адзін з карпусоў Васілішкаўскага дома-інтэрната для дзяцей-інвалідаў з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця.
– Завяршылася трэцяя чарга рэканструкцыі нашага дома-інтэрната, – распавядае дырэктар установы Генадзь Паўлюкевіч. – Рамонт зроблены звонку і ўнутры сядзібнага дома, перакрыты дах, добраўпарадкавана прылягаючая тэрыторыя. На гэта затрачана сем з паловай мільярдаў рублёў з рэспубліканскага і абласнога бюджэтаў. Будаўнічыя работы выканалі спецыялісты Шчучынскай МПМК-166. Прычым, аднесліся да аб’екта з вялікай адказнасцю, імкнуліся захаваць усе архітэктурныя і гістарычныя асаблівасці забудовы. А зараз мы распачалі чацвёртую чаргу рэканструкцыі – добраўпарадкаванне гаспадарчай і паркавай зоны з пабудовай амфітэатра, стадыёна, тэніснага корту.
– А буслам рамонт не перашкодзіў? – назіраючы за птушкамі на даху сядзібы, цікаўлюся ў дырэктара.
– Не, яны тут адчуваюць сябе гаспадарамі, – усміхаецца Генадзь Генрыхавіч. – Даволі спакойна перажылі мітусню, звязаную з рамонтам, птушанят вывелі. Вяртаюцца сюды штогод.
Буслы ўзляцелі і сімвалічна закружыліся над домам, а мы, гуляючы па алеі цяністага парку, не маглі не ўспомніць былых уладальнікаў маёнтка – знакаміты род Іваноўскіх, які пакінуў адметны след на гэтай зямлі.
…Землі ва ўгоддзі Лябёдка перайшлі да сям’і Іваноўскіх у другой палове XIX стагоддзя і заставалiся ва ўладанні да 1939 года. Станіслаў Іваноўскі (1819–1900) служыў у канцылярыі Гродзенскага дваранскага дэпутатскага сходу і Гродзенскай палаце дзяржаўных маёмасцяў, але, ажаніўшыся на Антаніне Быкоўскай – адзінай дачцэ Юрыя Быкоўскага, уладальніка фальварка Лябёдка недалёка ад Старых Васілішак, быў вымушаны адмовіцца ад кар’еры і заняцца сельскай гаспадаркай.
Прыгожы фальварак у стылі мадэрн Іваноўскія пабудавалі ў 1909 годзе. Ён падобны на цудоўную кветку, якая дала бакавыя парасткі, па форме нагадвае лацінскую літару L. Кожная частка будынка мае асаблівую планіроўку і дызайн. За кожным паваротам чакае сюрпрыз: то адкрыецца шырокая тэраса з каванай агароджай, то блісне на сцяне паверхня керамічнага пано, то прымусіць спыніцца мудрагелісты выступ эркера… Высокі дах з мансарднымі вокнамі. Тэраса з каванай балюстрадай. Спалучэнне чырвонай цэглы сцен і белага абрамлення вокнаў ствараюць эфект святочнасці і лёгкасці. На жаль, унутры памяшканняў ад старых інтэр’ераў да нашага часу захаваліся толькі некалькі кафляных печаў.
Сядзібу акружаюць рэшткі маляўнічага парка і ўнікальнага сада. Леанард – сын Станіслава, заснавальніка мясцовай лініі роду Іваноўскіх, – прафесіянальна займаўся селекцыяй. Ён атрымаў выдатную адукацыю, быў сапраўдным статскім саветнікам, членам розных камітэтаў, перакладчыкам хіміка Дзмітрыя Мендзялеева. Уклаў у развіццё радавога маёнка вялізныя грошы, плошчу сада давёў да 20 гектараў. Гародніна і фрукты з сядзібы Іваноўскіх на ўсерасійскіх выставах двойчы атрымлівалі залатыя медалі і пастаўляліся на маскоўскія і пецярбургскія рынкі.
Ды й дзеці ў Леанарда і яго жонкі Ядзвігі Рэйхель былі вельмі здольныя. Асабліва вызначыліся Юрый, Вацлаў і Тадэвуш. Іменем прафесара заалогіі Тадэвуша Іваноўскага названы музей прыроды ў Каўнасе. Юрый Іваноўскі ў Польшчы двойчы быў міністрам, сенатарам, палкоўнікам войска польскага. Вацлаў жа па праву лічыцца заснавальнікам беларускага нацыянальна-вызваленчага руху. Ён склаў першы беларускі буквар і выдаў яго лацініцай і кірыліцай.
З глыбіні мінуўшчыны на нас глядзяць пакаленні адукаваных і нераўнадушных людзей-рэфарматараў, якія жылі, абганяючы час, неслі з сабой высокую культуру, духоўнасць, асветніцкія ідэі. А, дасягнуўшы высот у палітыцы, навуцы, адукацыі, моцна трымаліся сваіх каранёў, ніколі не забываліся, адкуль яны родам. Пра ўсё гэта можна даведацца ў музеі Галавічпольскай сярэдняй школы, што знаходзіцца недалёка ад сядзібы.
Алла Бибикова для Гродненской правды
